Çocuklarda Ayakkabı Seçimi

Bebekler İçin Ayakkabı Seçerken Nelere Dikkat Edilir


Çocukların Çoğunluğu ilk yaş günlerine yakın günlerde yürümeye başlarlar. Tabii ki bu durum çocuktan çocuğa değişim gösterebilmektedir.



İlk adımlarla birlikte, anne-babaların ilk sorusu nasıl bir ayakkabı giydirilmelidir olmaktadır. Hızla büyüyen çocuklarda bu soru sık sık değişen her ayakkabı ile gündeme gelir.






Bu sorularınıza yardımcı olabilmek için Amerikan Ayak ve Ayak Bileği Ortopedisi Derneği’nin ve kişisel önerilerimizi ve kafanıza takılan bazı soruları cevaplamaya çalışacağız.



• Ayakkabılar nasıl rahat olur?

• Ayakkabılar nasıl yapılmış olmalıdır?

• Çocukların yaşına göre ayakkabı seçimi nasıl olmalıdır?



Ayakkabıların rahatlığı



Öncelikle ayakkabıların uzunluğu, genişliği ve yüksekliğine dikkat edilmelidir. Uygun boyutta olmayan ayakkabılar bazen tırnak batması, çekiç parmak, nasır gibi hastalıklara neden olabilir. Çocukların hızlı büyüme dönemlerinde her 3-4 ayda bir yeni ayakkabı ihtiyacı olabilir. 16 ay altında çocuklarda, ayak 2 ayda 2 numara büyüyebilir.16-24. aylarda ayaklar 3 ayda 2 numara büyürken, 24-36 aylık küçük çocuklarda 4 ayda 2 numara, 2 yaşından sonra 4-6 ayda 2 numara büyür.



Çocukların %70’i D veya E genişliğinde ayakkabı giyerler. Erkek çocukların çoğu E genişlikte, kız çocukların çoğu D genişlikte ayakkabı giyerler. Hazır ayakkabıların çoğu yeterli genişliğe sahiptir. Yükseklik kontrol edilirken parmak üzerlerine baskı olmaması parmakların rahat hareket etmesine dikkat edilmelidir. Ayakkabı ilk giyildiği andan itibaren rahat olmalıdır.Eğer yeni ayakkabılarda rahatlık için biraz yumuşama ya da eskime gerekiyorsa o ayakkabı çocuğunuz için uygun-iyi değildir.



Ayakkabı Yapısı



Ayakkabı yapısı denince dört bölüm akla gelir. Üst parça, iç taban, dış taban ve topuk.

a.Üst Parça : Ayakkabının üst kısmı deri, kanvas veya delikli bir materyalden yapılmış olmalıdır. Bu malzeme hava geçiren, terleme ile ayakta oluşan nemi dışarı atabilen malzemeden yapılmış olması önemlidir. Plastik gibi yapay maddelerden kaçınılmalıdır.



b.Taban içi: Taban içinin ter emici bir maddeden yapılmış olduğundan emin olunmalıdır. İç kısmı destekli taban tercih edebilirsiniz. Aslında çocukların çoğu böyle bir desteğe ihtiyaç duymazlar. 18 ay altındaki bebeklerin hemen hepsi düz tabandır. Taban iç girintisi tam olarak 6-8 yaşlarında oluşur.


c.Taban altı : Taban malzemesi yeri sağlam tutan, kaymayan ve esnek bir malzemeden yapılmış olmalıdır. Sert ve yüksek tabanlar küçük çocuklarda sendelemelere ve düşmeye neden olabileceğinden kaçınılmalıdır.



d. Topuk : Bebeklerde Ayakkabıda topuğa ihtiyaç yoktur. Düz taban yürümeye yeni başlayan bebeklerde yürüyüşü kolaylaştırır. Daha büyük çocuklarda 2 cm yi geçmeyen topuklar kullanılabilir. Daha yüksek topuklar ayağın öne doğru kayarak parmakların bükülmesine neden olur.



Yaşa uygun Ayakkabı


Çocuklarda Ayakkabı seçiminde ana faktör yaşa göre seçim yapmaktır.

a.Yürüme öncesi ayakkabı: Yeni doğanlar ve süt çocukları Ayakkabıya ihtiyaç duymazlar. Onlara sıcak tutan patikler, çoraplar giydirebilirsiniz. Ayakkabılar ev dışında korunma için giydirilebilir. Özel bir nedenle sert bir destek önerilmemişse Ayakkabılar bir bebek ayağına benzer biçimde yumuşak ve yuvarlak hatlı olmalıdır.



b.Küçük çocuk ayakkabıları: 9 ay-3 yaş arası çocukların ayakları fazlaca terlediğinden mutlaka nefes alan materyalden yapılmış ayakkabılar seçilmelidir.



9-10 aylık çocuklarda yüksek boğazlı Ayakkabılar seçilmelidir. Bu tipler spor ve oxford tipi Ayakkabılardan daha güvenlidir.Deri veya kanvas Ayakkabılar küçük ve tombul ayaklarda daha az kayarlar. Ayakkabı tabanı avuç içiniz gibi yumuşak olmalıdır. yumuşak taban ayağı iyi kavradığı, kaymadığı için yeni yürümeye başladığı dönemlerde düşmeyi engeller. Bu Ayakkabıların hafif olması çocukların yürürken daha az enerji harcamalarını sağlar. Yürüme döneminden okul yaşına kadar çocuklarda rahatlık ön planda olmalıdır. Çocuğun aktivitelerinde uygun Ayakkabılar giyilmesi sağlanmalıdır.



c.Okul çağı çocuklarında ayakkabı : Okul çağı çocuklarda Ayakkabıların sağlığı kadar biçimi de önemli olmaya baslar. Sandaletler, spor Ayakkabılar, tırmanma Ayakkabıları vb seçimler yapılabilir. Bu Ayakkabıların esnek, iyi havalanan amaca uygun kullanılan Ayakkabılar olmasına dikkat edilmelidir. Her şeye rağmen ayaklarda normal dışı her hangi bir bulgu görürseniz hemen bir doktora başvurunuz.


ÇOCUK AYAK SAĞLIĞI / TÜRKİYE AYAKKABICILAR DERNEĞİ



Çocuk Ayak Sağlığı:



Ayak sağlığına özen göstermek, çocukluktan başlayıp bütün yaşam boyunca süren bir alışkanlık olmalıdır. İlk adım attığından itibaren anne ve babaların dikkat etmesi gereken önemli noktalar vardır .Yeni yürüyen bebekler için yapılacak Ayakkabı seçimleri ileride bazı problemlerin oluşmasını engelleyip doğuştan var olanların da tedavi edilmesini sağlayacaktır. Rasgele alınan Ayakkabılar Çocuğun ayak sağlığını ve gelişimini bozar. Yürümesini geciktirir. Basma bozuklukları geliştirir. Çocuklarda en sik karşılaşılan problemler düz tabanlılık, doğuştan çarpık ayak ve topuk, ayak ve tırnak batması olarak sayılabilir. Basış bozukluklarına bağlı olarak çocuklarda çabuk yorulma, sık sık ayak bileği burkulması ve düşme, ayak, bacak ve bel ağrısı gözlemlenebilir.



2.5 yaşına kadar ayak düz taban izlenimi verir. Çünkü ayak kavisinde yağlanma mevcuttur, kaslar henüz gelişmemiştir. Yürümeye başlamamış yada yeni başlamış bir çocuk için ayağa baskı yapmayacak şekilde yumuşak tabanlı, bağcıklı, parmak bölgesi bombeli ve boylama kavis destekli Ayakkabılar tercih edilmelidir. Bu tür Ayakkabılar ayak gelişimini engellemeyeceği için ayakta bir sekil bozukluğu oluşmasına da sebep olmaz.


2.5 yaşından itibaren uzmanlar tarafından yapılan kontrollerde Basış bozukluğu tespit edilirse uygun ortopedik bot kullanımına geçilmelidir. Ortopedik Ayakkabı seçimi özelikle çocuklar için titizlikle yapılmalıdır. Ayakkabı seçerken dikkat edilmesi gerekenlerin basında imalatta kullanılan malzeme gelmektedir. Sağlıklı bir Ayakkabıda ayağın temas yüzeyleri doğal malzemeden olmalıdır. Böylece sürekli kapalı ortamda bulunan ayak teneffüs eder, ciltte mantar oluşmasını engelleyen, nemi, oksijeni ve ısısı dengeli bir Ayakkabı – içi iklimi sağlamış olur. Sağlıklı bir Ayakkabı ayaktaki ağırlık taşıma noktalarını (destek noktalarını ) bozmamalı ve ayak kemerinin esnemesine izin vermelidir. Ön ayak bölümü tarağın sıkışmayacağı kadar geniş seçilmelidir. Ama bolda kalmamalıdır.


Gelişme çağındaki çocukların ayak numarası ve kullanılan Ayakkabının ayağa uygun olup olmadığı sık sık kontrol edilmelidir. Ayakkabı küçük geliyorsa en kısa zamanda ayağa uygun yeni bir Ayakkabı ile değiştirilmelidir. Uzun zaman idare etmesi için ayağa birkaç numara büyük Ayakkabı alınmalıdır. ayağa büyük gelen Ayakkabı en az küçük Ayakkabı kadar zararlıdır. Çocuklar için hazırlanan sağlık Ayakkabılarda topuk ve burun kısmı sert, bileği saran kısmı ise yumuşak olmalıdır. Ayakkabı tabanının ayak tarak kemiklerinin parmaklara eklendiği hatta denk gelen kısmının mutlaka esnek olması gerekmektedir. Çocuk Ayakkabılarındaki bombeler sert ve doğal malzemeden yapılmalı ve bağcıklı Ayakkabı seçilmelidir. Gereken yerlerde çocuktaki özel Basış bozukluklarını düzeltmek için thomas ökçe, topuk, kama, boylama kama, ters kalıp Ayakkabı, kemer ve ön ayak destek yastıkları, enine tarak destekleri ile Ayakkabı iç ve dış modifikasyonu sağlanmalıdır.



Ortopedik Ayakkabı kullanımı:



Genellikle ortopedik Ayakkabı özelliklerinin faydaları sadece ayağımıza yönelik gibi düşünülür. İste tüketicilerin Ayakkabı seçiminde yaptığı en önemli hata burada baslar. Yürümeye başladığımız andan itibaren seçilen doğru Ayakkabılar her zaman vücut sağlığımızın destekleyicisidir. İnsan ayağı tabiat anamızın bir şaheseridir.



28 kemik ve kemikçik bir araya gelmiş, kasların, bağ dokularının ve sinirlerin harika bir uyumu ile harekete geçirilmiştir. Vücudumuzun bütünü ile ayaklar üzerine bindiği ve bu yükü bir ömür boyu taşıdıkları halde, neredeyse hiç kimse, ayaklar Sağlıklı oldukları sürece bir nebze olsun onları düşünmez. Ortopedik Ayakkabının üretilmesi özel bilgi ve düzen gerektirir. Ortopedik Ayakkabı ayak tabanına temas eden iç düzeni, Ayakkabının dış tabanı ve saya bölümü ile beraber düşünülmelidir. İmalatta kullanılan malzemenin doğal deri olması sağlıklıdır. Derinin gözenekli yapısı ayağın teneffüs etmesini sağlar. Esneme kabiliyeti vardır, ayak için uygun sekli alabilir. Sekli çabuk bozulmaz. İçine yerleştirilen özel destekleyiciler bitmiş bir Ayakkabıya takıldığında dışarıdan görünmez. Dolayısıyla Ayakkabıyı sadece diş görünüşüyle değerlendirmek yanlıştır. Ortopedik Ayakkabılar ayağın ağırlık taşıma ve ayağın hareket noktaları ile uyumludur. Yürürken ayak kaslarına ve kemiklerine dengeli yük binmesini sağlar. Çocuklara giydirilen Ayakkabılar Sağlıklı ayak ve bacak gelişimini destekler. Ayak kemiklerinin doğru teşekkül etmesine yardımcı olur. Ortopedik Ayakkabılar vücut dengesi için çok önemlidir. doğru Ayakkabı seçiminin ayak bileği burkulmalarına, bel ve sırt ağrılarıyla çabuk yorulmalara yol açabilir. Ayağındaki Basış bozukluğunu farkında olmayıp buna bağlı olarak, özellikle ileri yaşlarda düsen kırık, çatlak ve ciddi kas zedelenmeleriyle karsılaşanlar vardır.



Basış bozuklukları doğru ortopedik Ayakkabı kullanımıyla önlenebilir. Taban düşüklüğü olanlarda böyle bir Ayakkabı giyilmezse yaşlılık zamanlarında ağırlığa ayak bileği sekil bozuklukları, ayak bas parmağının yanında kemik çıkması ve ayak parmaklarında deformasyonlara rastlama olasılığı artar.



Ortopedik Ayakkabı ayaktaki ağırlık taşıma noktalarını destekler. Taban altı basınç dağılımı dengelendiği için nasırlı bölgeler tırnak patlamaları ve bunların sebep oldukları ağrılar azalır. İsveç Ayak sağlığı Merkezi’nde uygulanan kuru sistem ayak bakimi ile beraber ortopedik Ayakkabılar nasırlarından ve tırnak batmasından kurtulmanızı sağlar.



Basış problemleri çabuk yorulmaya sebep olur. Dolayısıyla fazla kilolardan kurtulmak yada kalp sağlığı için yapılması gereken egzersizler bu sebepten ihmal edilir. Ortopedik Ayakkabı kullananların yorulmadan uzun mesafeler yürüyebildikleri tespit edilmiştir.



Bacak damarlarında varis ve dolaşım problemi olanlarda ortopedik Ayakkabı özellikle Ayakkabı kullanımı tavsiye edilir. Hanımların giydiği yüksek topuklu dar ve basık kalıplı Ayakkabılar dolaşımı olumsuz yönde etkiler ve şikayetlerin artmasına sebep olur. Ortopedik Ayakkabılarda bulunan özel derinlik, genişlik, bağcık ve Sağlıklı topuk yüksekliği kanın damarlarda rahatça dolaşarak kalbe geri dönmesine yardımcı olur.



Ortopedik Ayakkabının çok gerekli olduğu bir başka noktada diyabet alanıdır. Diyabet hastaları belli bir süre (yaklaşık 10 yıl ) diyabetle yaşadıktan sonra ayaklarındaki koruyucu duyuyu kaybederler. Bu kimseler farkında olmadan ayaklarına iki numara küçük Ayakkabı alabilirler. farkında olmadan ayakları su toplayabilir, yaralar açabilir. Bir ayak sağlığı uzmanıyla beraber seçilmiş ortopedik Ayakkabı kullanıldığında oluşabilecek birçok problem önlenmiş olur. Diyabet hastalarının ayaklarında yaralar çok zor kapanır. Basit bir su toplaması diyabetli bir kişide bazen tamiri zor hasarlara yol açabilir. Bu konuda dikkati elden bırakmamak gerekir.



Ayak yapısı:



Bacakların bilekten başlayan son kısmı. Ayak iskeleti , taçsal , met atarsal ve parmaklar diye adlandırılan üç bölgede bulunan 26 küçük kemikten meydana gelmiştir. Bu kemikleri bilek ,tarak ve parmak kemikleri oluşturur. Bilek ayağın arka üst kısmını meydana getirir; 7 kemikten oluşmuştur. İki diz üzerinde yer alan bu kemikler; taçsal bölgedeki kemikler;Topuk kemiği (calcaneus) Asık kemiği (talus) Sandal kemiği (skafoid) Kübsü kemik (cuboide) Üç adet köseli kemik (cuneiforme)

Metarsal bölgede; Dört adet tarak kemiği (metatars) bulunmaktadır.

Tarak ayağın orta kısmıdır ve 5 ince uzun kemikten meydana gelmiştir; bu kemiklerin her biri bir parmağı oluşturur.

Parmak kemiklerine falankslar denir. Bunlar 14 tanedir. Başparmakta iki geri kalan dördünde üçer falanks vardır.

Bu kemiklerden, tarak kemiklerine bağlananlara bağlantı kemiği, ortadakilere orta kemik ve extremitedekilere uç kemiği denir.

Ayrıca 1. parmak ve 1. tarak kemiği ekleminde, ileri yaşlarda oluşan, hareketleri kolaylaştıran 2 adet susam kemiği (sesamoide) mevcuttur.

A yağın hareketlerini çeşitli kemikler arasındaki boğumlama ile çeşitli kaslar sağlar.Bu kasların bir kısmı ayağın kendi kasları, bir kısmı ise bacağın kasları olup, bunlar ayağın bazı kemiklerine kadar inen kirişlerle son bulurlar. ayağın önemli kasları arasında ayak parmaklarının açıcı kası, ayak parmaklarının bükücü kası, uzaklaştırıcı kaslar, başparmağın ve serçe parmağın bükücü kasları vb. vardır. Bunlardan bükücü kaslar ayak sırtının bacaktan uzaklaşmasını, açıcı kaslar bacağa yaklaşmasını sağlarlar. uzaklaştırıcı kaslar tabandadır. Morfolojik bakımdan ele alındığında, ayağın üst kısmı dışbükeylik (ayak sırtı) gösterir. Burası bacağın ön kısmına ayak boynuyla bağlıdır. ayağın alt kısmı ise merkezde içbükeydir; buraya ayak kemeri denir .